Η «Προφητεία» του Παζολίνι

[ ARTI news / Κόσμος / 01.11.21 ]

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι δολοφονήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1975 στην περιοχή Όστια, κοντά στην Ρώμη.  

Η Όστια ήταν μία περιοχή χαρακτηριστική των μυθιστορημάτων του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Ο θάνατός του ήταν για πολλούς αριστερούς της εποχής μία πολιτική δολοφονία, πιθανώς από φασίστες που ενοχλήθηκαν από την τελευταία του αντιφασιστική ταινία «Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα». Ο Πίνο Πελόζι ομολόγησε τη δολοφονία. Τριάντα χρόνια μετά, όμως, το 2005, απέσυρε την ομολογία του, και υποστήριξε ότι άγνωστοι είχαν σκοτώσει τον Παζολίνι. Είπε ότι αναγκάστηκε να ομολογήσει γιατί υπήρχαν απειλές κατά του ίδιου και της οικογένειάς του.

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι γεννήθηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας στις 5 Μαρτίου του 1922, χρονιά που ανεβαίνει στην εξουσία ο Μουσολίνι. Το γεγονός αυτό αποτελεί σταθμό και για την κοινωνική διάρθρωση της Ιταλίας που κατάντησε χώρα μιας μάζας μικροαστών στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου και των μεγαλογαιοκτημόνων.

Ο Παζολίνι υπήρξε Μαρξιστής και Αντιφασίστας και όλες οι ταινίες του περιέχουν κοινωνικά και πολιτικά σχόλια για τα λαϊκά και αστικά στρώματα, όπως Το θεώρημα(1968) και το Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Στενά συνδεδεμένος με τον τρόπο που αυτός ένιωθε τον αγροτικό κόσμο είναι και ο τρόπος που παρατηρεί τον κόσμο του Προλεταριάτου των προαστίων της Ρώμης. Σε μια συνέντευξή που έδωσε στη La Stampa την Πρωτοχρονιά του 1975 μιλάει γι' αυτούς ακριβώς τους συνοικισμούς: «Ήταν ένας κόσμος περιθωριακός και τρομερός στη σκληρότητά του, αλλά διατηρούσε ένα δικό του κώδικα τιμής και γλώσσας ο οποίος δεν αντικαταστάθηκε με τίποτα. Σήμερα τα παιδιά των προαστίων τρέχουν με μηχανές και βλέπουν τηλεόραση αλλά δεν ξέρουν να μιλάνε, μόλις που καταφέρνουν να τραυλίζουν πια. Είναι το βασικό πρόβλημα όλου του αγροτικού κόσμου ή τουλάχιστον της κεντρικής και νότιας Ιταλίας».

Το 1969 γυρίζει την ‘Μήδεια’. Η Μαρία Κάλλας, πρωταγωνίστρια της ταινίας προσκολλάται με πάθος στον Παζολίνι και τον ακολουθεί στην Αφρική, μαζί με τον Μοράβια. Ο Πυλάδης ανεβαίνει επίσης στο αρχαίο θέατρο της Ταορμίνα. Το 1970 γυρίζει το Δεκαήμερο. Γράφει για το σεξ ως αλληγορία της εξουσίας, θεωρώντας το ως απεικόνιση ενδεχομένως ονειρική αυτού που ο Μαρξ αποκαλεί μετατροπή του ανθρώπου σε εμπόρευμα. Προτιμούσε την πραγματικότητα από την αλήθεια. Για την αλήθεια, αμφέβαλλε και αμφέβαλλε κυρίως για εκείνους που μιλούσαν στο όνομά της. Ήταν συνεπώς περισσότερο ποιητής παρά φιλόσοφος, περισσότερο σκηνοθέτης παρά μυθιστοριογράφος, περισσότερο οραματιστής παρά παραμυθάς.

«Το μοναδικό μεγαλείο του ανθρώπου»,  γράφει , «είναι η τραγωδία του»

Αποδοκίμαζε το φασισμό αλλά και ευρύτερα τον ιταλικό υπερεθνικισμό και αγαπούσε τους Έλληνες τραγικούς ( Οιδίποδας, Μήδεια, Πυλάδης). Δάσκαλοί του ο Μαρξ, ο Σπινόζα, ο Γκράμσι, ο Ιησούς και ο Φραγκίσκος της Ασίζης, ο Ντοστογιέφσκι, ο Δάντης και ο Τσάπλιν, ο Ροσελίνι, ο Γκοντάρ, ο Μπρεσόν. Η φρενήρης εργασιομανία του οφειλόταν σε μια ακόρεστη περιέργεια, μοναδική προδιάθεση και καταπληκτική πνευματική διαθεσιμότητα. Τα γραπτά του συγκεντρώθηκαν σε δέκα τόμους των χιλίων σελίδων ο καθένας. Τα μυθιστορήματά του και οι ταινίες του αγαπήθηκαν και είχαν μεγάλη επιτυχία ενώ οι ποιητικές του συλλογές γίνονταν αμέσως διάσημες. Ο Παζολίνι θεωρούνταν μείζων ποιητής και οι δημόσιες εμφανίσεις του ξεσήκωναν κυριολεκτικά τον κόσμο. Μετά τον θάνατό του τον διδάσκουν στα σχολεία ως ομόλογο, τον εικοστό αιώνα, του Δάντη και του Λεοπάρντι.

Διαβάστε, παρακαλώ, την "προφητεία" του...  

Προφητεία (απόσπασμα)

Ο Αλή με τα Γαλάζια Μάτια,
Ένας από τους τόσους γιους των γιων,
Θα κατεβεί από το Αλγέρι, πάνω σε καράβια
Με πανιά ή κουπιά. Θα είναι
Μαζί του χιλιάδες άνθρωποι
Μικρόσωμοι και με τα μάτια
Των φτωχών σκύλων των πατεράδων
Πάνω στις βάρκες τις φτιαγμένες στα Βασίλεια της Πείνας.
Θα φέρον μαζί τους τα μωρά,το ψωμί και το τυρί, στα λαδόχαρτα της Δευτέρας του Πάσχα.
Θα φέρουν τις γιαγιάδες και τα γαϊδούρια,
Πάνω στις τριήρεις τις κλεμμένες στα αποικιακά λιμάνια.
Θα ξεμπαρκάρουν στον Κρότωνα, στο Πάλμι,
Κατά εκατομμύρια, ντυμένοι με ασιάτικα
Κουρέλια και με  αμερικανικά πουκάμισα.
  Μεμιάς οι Καλαβρέζοι θα πουν
Όπως αλήτες σε αλήτες:
«Να οι παλιοί αδερφοί,
Με τους γιους και με το ψωμί και το τυρί!».
Από τον Κρότωνα και το Πάλμι θ’ ανεβούν
Στη Νεάπολη, κι από κει στη Βαρκελώνη
Στη Θεσσαλονίκη και στη Μασσαλία,
Στις Πολιτείες της Διαφθοράς.
Ψυχές και άγγελοι, ποντίκια και ψείρες,
Με σπέρμα της Αρχαίας Ιστορίας…