Η νέα Αριστερά...

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Ελλάδα / 20.07.23 ]

Στη μελέτη του για τον Μπωντλαίρ, ο Μπένγιαμιν αναφέρεται στην «αριστερή μελαγχολία» του επαναστάτη που δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες για ριζική αλλαγή στο παρόν, που αρνείται τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του "εδώ και τώρα".

Εάν η αριστερά δεν διατυπώσει με σαφήνεια τους στόχους της, θα πάψει να παίζει το ρόλο της απελευθερωτικής εναλλακτικής λύσης και θα καταστεί μια απατηλή εναλλακτική λύση στο σύστημα της αγοράς, σημειώνει ο Μπένγιαμιν. Γι’ αυτό η αριστερά οφείλει να δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως ποιος είναι ο άνθρωπος, ποια η αλήθεια, και ποιο το νόημα της επανάστασης που θα μετατρέψει τον άνθρωπο από αντικείμενο (πράγμα-εμπόρευμα) σε υποκείμενο της ιστορίας.

Οφείλει δηλαδή να δει την κρίση (και την κρίση της) ως ιστορική ευκαιρία για να δημιουργήσει μια νέα πολιτική, νέες κοινωνικές σχέσεις, νέο τρόπο σκέψης και νέες μορφές πολιτικής δέσμευσης. Η αριστερά δεν μπορεί να εμμένει στην εξαπάτηση ή στην συγκυρία γιατί έτσι χάνει την απελευθερωτική της δύναμη.

Ο Μπένγιαμιν παρουσιάζει την εικόνα του αγγέλου της ιστορίας, βασισμένη στον πίνακα του Klee, Angelus Novus. Ο άγγελος της ιστορίας ωθείται από μια θύελλα προς μια καθορισμένη κατεύθυνση, προς το απώτερο μέλλον. Η θύελλα αυτή είναι  τόσο δυνατή που παγιδεύει τα φτερά του αγγέλου και δεν του επιτρέπει να τα κλείσει και να σταματήσει την προκαθορισμένη και ιλιγγιώδη πορεία της ιστορίας προς το μέλλον. Σε αυτή την αλληγορία ο Μπένγιαμιν μας προτείνει  να τραβήξουμε το φρένο της ιστορίας, να σταματήσουμε αυτή την κίνηση που οδηγεί στην καταστροφή και να δώσουμε ριζικές λύσεις τώρα.

Τέλος, στην «Φαινομενολογία του Πνεύματος», κύριος του εαυτού του σύμφωνα με τον Μπένγιαμιν είναι αυτός που δεν φοβάται να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του, που είναι πρόθυμος να πεθάνει για την ελευθερία του. Αντίθετα, ο σκλάβος τρέμει για τη ζωή του και δέχεται, προκειμένου να παραμείνει ζωντανός, το καθεστώς του δούλου.

Η δράση, άρα, είναι η θεραπεία για κάθε είδους φόβο. Όπου ως δράση εννοούμε την Κίνηση ενάντια στο αντικείμενο του φόβου. Οργάνωση και ΔΡΑΣΗ λοιπόν ενάντια σε ό,τι δημιουργεί τους φόβους μας, ενάντια ενίοτε και στον ίδιο τον εαυτό μας…