Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στους «The New York Times», ο διάσημος Ισραηλινός συγγραφέας David Grossman εκφράζει την απόγνωσή του για την κατάσταση της ισραηλινής κοινωνίας και τον πόλεμο στη Γάζα. Μιλάει για τη δυνατότητα μιας «ηθικής, λογικής και ανθρώπινης επίλυσης» σε μια σύγκρουση που διαρκεί περισσότερο από έναν αιώνα. «Το τραύμα του να γίνουν πρόσφυγες είναι θεμελιώδες και πρωταρχικό τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστίνιους, και ωστόσο καμία πλευρά δεν είναι σε θέση να δει την τραγωδία της άλλης με λίγη κατανόηση — για να μην αναφέρουμε συμπόνια.» γράφει ο Grossman και καταλήγει: «Δεν είναι ώρα για μικροπολιτικές και κυνικές διπλωματίες. Αυτή είναι μια σπάνια στιγμή που ένα ωστικό κύμα όπως αυτό που ζήσαμε στις 7 Οκτωβρίου έχει τη δύναμη να αναδιαμορφώσει την πραγματικότητα. Δεν βλέπουν οι χώρες που συμμετέχουν στη σύγκρουση ότι οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι δεν είναι πλέον ικανοί να σωθούν;» "Υπάρχει η πιθανότητα για μια ριζικά διαφορετική πραγματικότητα. Ίσως η αναγνώριση ότι αυτός ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί και, επιπλέον, ότι δεν μπορούμε να διατηρήσουμε (σ.μ. οι Ισραηλινοί) την κατοχή επ' αόριστον, θα αναγκάσει και τις δύο πλευρές να αποδεχθούν μια λύση δύο κρατών…
Το artinews αναδημοσιεύει αποσπάσματα από το άρθρο.
«Καθώς το πρωί της 7ης Οκτωβρίου υποχωρεί σε απόσταση, η φρίκη φαίνεται να αυξάνεται. Ξανά και ξανά, εμείς οι Ισραηλινοί λέμε στον εαυτό μας τι έχει γίνει… Πώς για αρκετές ώρες τρομοκράτες της Χαμάς εισέβαλαν στα σπίτια Ισραηλινών, δολοφόνησαν περίπου 1.200 ανθρώπους, βίασαν και απήγαγαν, λεηλάτησαν και έκαψαν…
Έχω μιλήσει με Εβραίους που ζουν εκτός Ισραήλ, οι οποίοι είπαν ότι η σωματική —και πνευματική— ύπαρξή τους κατέστη ευάλωτη εκείνες τις ώρες. Αλλά περισσότερο από αυτό: Κάτι από τη δύναμη της ζωής τους είχε αφαιρεθεί, για πάντα […]
Κατά τη στιγμή της δημοσίευσης, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας της Γάζας που διοικείται από τη Χαμάς, περισσότεροι από 30.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη Λωρίδα της Γάζας από τις 7 Οκτωβρίου. Ανάμεσά τους πολλά παιδιά, γυναίκες και πολίτες, πολλοί από τους οποίους δεν ήταν μέλη της Χαμάς και δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στον κύκλο του πολέμου. Είναι οι «Μη εμπλεκόμενοι», όπως τους αποκαλεί το Ισραήλ, στη γλώσσα με την οποία τα έθνη σε πόλεμο εξαπατούν τον εαυτό τους για να μην αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των πράξεών τους.
Ο διάσημος μελετητής της καμπάλα Γκέρσομ Σόλεμ επινόησε ένα ρητό: «Όλο το αίμα ρέει στην πληγή». Σχεδόν πέντε μήνες μετά τη σφαγή, έτσι νιώθει το Ισραήλ. Ο φόβος, το σοκ, η οργή, η θλίψη, η ταπείνωση και η εκδίκηση, οι ψυχικές ενέργειες ενός ολόκληρου έθνους - όλα αυτά δεν έχουν σταματήσει να ρέουν στην πληγή, στην άβυσσο της οποίας ακόμα πέφτουμε…
Δεν μπορούμε να αφήσουμε στην άκρη τις σκέψεις μας για τα νεαρά κορίτσια και τις γυναίκες, καθώς και για τους άνδρες, όπως φαίνεται, που βιάστηκαν από επιτιθέμενους από τη Γάζα, δολοφόνους που κινηματογράφησαν τα εγκλήματά τους […]
Το τεράστιο μέγεθος των γεγονότων της 7ης Οκτωβρίου διαγράφει μερικές φορές τη μνήμη μας για όσα προηγήθηκαν. Και όμως οι ανησυχητικές ρωγμές εμφανίστηκαν στην ισραηλινή κοινωνία περίπου εννέα μήνες πριν από τη σφαγή. Η κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, προσπαθούσε να περάσει μια σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που επεδίωκαν να αποδυναμώσουν σοβαρά την εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, καταφέρνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα θανατηφόρο πλήγμα στον δημοκρατικό χαρακτήρα του Ισραήλ. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες έβγαιναν στους δρόμους κάθε εβδομάδα, επί μήνες, για να διαμαρτυρηθούν για το σχέδιο της κυβέρνησης. Η ισραηλινή δεξιά (σ.μ. εννοεί η ακροδεξιά) υποστήριξε την κυβέρνηση. Ολόκληρο το έθνος πολώνονταν όλο και πιο πολύ. Αυτό που κάποτε ήταν μια νόμιμη ιδεολογική αντιπαράθεση μεταξύ δεξιάς και αριστεράς εξελίχθηκε σε ένα θέαμα βαθέως μίσους μεταξύ διαφορετικών φυλών. Ο δημόσιος λόγος είχε γίνει βίαιος και τοξικός. Ακούστηκε η διαπίστωση για χωρισμό της χώρας σε δύο ξεχωριστούς λαούς. Οι Ισραηλινοί ένιωθαν ότι τα θεμέλια του εθνικού τους σπιτιού κινδύνευαν να συντριβούν. […]
(Και ήρθε) Εκείνο το απαίσιο μαύρο Σάββατο… […]
…Η βαθιά απόγνωση που νιώθουν οι περισσότεροι Ισραηλινοί μετά τη σφαγή μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της εβραϊκής κατάστασης στην οποία βρεθήκαμε για άλλη μια φορά. Είναι η κατάσταση ενός διωκόμενου, απροστάτευτου έθνους. Ένα έθνος που, παρά τα τεράστια επιτεύγματά του σε τόσα πολλά πεδία, εξακολουθεί να είναι, βαθιά μέσα του, ένα έθνος προσφύγων, με την προοπτική να ξεριζωθεί ακόμη και μετά από σχεδόν 76 χρόνια κυριαρχίας…
Ακολουθεί μια άλλη σκέψη, σχετικά με αυτούς τους δύο βασανισμένους λαούς: Το τραύμα του να γίνουν πρόσφυγες είναι θεμελιώδες και πρωταρχικό τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστίνιους, και ωστόσο καμία πλευρά δεν είναι σε θέση να δει την τραγωδία της άλλης με λίγη κατανόηση — για να μην αναφέρουμε συμπόνια.
[…] Ποιοι θα είμαστε – Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι – όταν αυτός ο μακρύς, σκληρός πόλεμος τελειώσει; Όχι μόνο η μνήμη των θηριωδιών που επιβλήθηκαν από τον έναν στον άλλον θα παραμείνει μεταξύ μας για πολλά χρόνια, αλλά επίσης, όπως είναι σαφές σε όλους μας, μόλις η Χαμάς θα έχει την ευκαιρία, θα εφαρμόσει γρήγορα και πάλι τον στόχο της… το θρησκευτικό καθήκον να καταστρέψει το Ισραήλ.
Πώς, λοιπόν, μπορούμε να υπογράψουμε μια συνθήκη ειρήνης με έναν τέτοιο εχθρό;
Και όμως τι επιλογή έχουμε;
Οι Παλαιστίνιοι θα κάνουν τον δικό τους απολογισμό. Ως Ισραηλινός ρωτάω τι είδους άνθρωποι θα είμαστε όταν τελειώσει ο πόλεμος. Πού θα κατευθύνουμε την ενοχή μας —αν είμαστε αρκετά θαρραλέοι να τη νιώσουμε— για όσα προκαλέσαμε σε αθώους Παλαιστίνιους; Για τα χιλιάδες παιδιά που έχουμε σκοτώσει. Για τις οικογένειες που καταστρέψαμε.
Και πώς θα μάθουμε, για να μην εκπλαγούμε ποτέ ξανά, να ζούμε μια γεμάτη ζωή στην κόψη του μαχαιριού; Πόσοι θέλουν να ζήσουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους στην κόψη του μαχαιριού; Και τι τίμημα θα πληρώσουμε για να ζούμε σε διαρκή εγρήγορση και καχυποψία, σε αέναο φόβο; Ποιος από εμάς θα πει ότι δεν θέλει —ή δεν μπορεί— να ζήσει τη ζωή ενός αιώνιου στρατιώτη, ενός Σπαρτιάτη;
Ποιος θα μείνει εδώ στο Ισραήλ; Αυτοί που θα μείνουν θα είναι μόνο οι πιο ακραίοι, οι θρησκευόμενοι φανατικοί, οι εθνικιστές, οι ρατσιστές; Είμαστε καταδικασμένοι να παρακολουθούμε, παραλυμένοι, την σταδιακή βύθιση στην τραγική πληγή του Ιουδαϊσμού;
Αυτά τα ερωτήματα πιθανότατα θα συνοδεύουν το Ισραήλ για χρόνια. Υπάρχει, ωστόσο, η πιθανότητα για μια ριζικά διαφορετική πραγματικότητα. Ίσως η αναγνώριση ότι αυτός ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί και, επιπλέον, ότι δεν μπορούμε να διατηρήσουμε την κατοχή επ' αόριστον, θα αναγκάσει και τις δύο πλευρές να αποδεχθούν μια λύση δύο κρατών…
Αυτή είναι επίσης η στιγμή για εκείνα τα κράτη που μπορούν να ασκήσουν επιρροή στις δύο πλευρές να χρησιμοποιήσουν αυτήν την επιρροή. Δεν είναι ώρα για μικροπολιτικές και κυνικές διπλωματίες. Αυτή είναι μια σπάνια στιγμή που ένα ωστικό κύμα όπως αυτό που ζήσαμε στις 7 Οκτωβρίου έχει τη δύναμη να αναδιαμορφώσει την πραγματικότητα. Δεν βλέπουν οι χώρες που συμμετέχουν στη σύγκρουση ότι οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι δεν είναι πλέον ικανοί να σωθούν; …
*Ο τίτλος είναι των New York Times. O David Grossman είναι συγγραφέας πολυάριθμων έργων μυθοπλασίας, μη μυθοπλασίας και παιδικής λογοτεχνίας. Η γραφή του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 45 γλώσσες. Το μυθιστόρημά του «A Horse Walks into a Bar» κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Man Booker. (μτφ-επιλογή, Γιώργος Χ. Παπασώ)
