Το μήνυμα της τεράστιας αποχής...

Είναι αλήθεια ότι το καθεστώς Μητσοτάκη υπέστη δεινό πλήγμα στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Αλλά ισχυρό πλήγμα υπέστη δια της αποχής και το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. Η τεράστια αποχή των πολιτών από την εκλογική διαδικασία συνιστά αποδοκιμασία ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. 

«Οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική, γιατί η πολιτική δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτούς» έγραφε παλαιότερα η γαλλική εφημερίδα Le Monde στην προσπάθειά της να εξηγήσει την αποχή.

Αλλά αν η πολιτική δεν ενδιαφέρεται για τους πολίτες, δηλαδή για το γενικό συμφέρον, τότε γιατί ενδιαφέρεται; Ενδιαφέρεται για τα ειδικά συμφέροντα, δηλαδή για τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Για την ακρίβεια, έχουμε έναν «νέο νιτσεϊσμό» ο οποίος τείνει να αποδομήσει όλα τα κριτήρια και να δείξει ότι η πολιτική «αναλώνεται αποκλειστικά με βρώμικες υποθέσεις»(Χάμπερμας).

 Η ρουσωική θέση «για μία κυβέρνηση του λαού από το λαό για το λαό» αποδεικνύεται μύθος. Είναι πια ξεκάθαρο ότι δεν εκλέγει ο λαός –για την ακρίβεια το εκλογικό σώμα- αλλά εκείνοι που καταφέρνουν να εξαγοράσουν τα «πακέτα ψήφων» των «κάτω».

Ο δημοκρατικός ανταγωνισμός αντί να βασίζεται σε προγραμματικές αρχές και το γενικό συμφέρον, βασίζεται σε μια πλειοδοσία στη διαφθορά και στα ειδικά συμφέροντα. Σ’ αυτή την πλειοδοσία επιδίδονται όλα τα συστημικά, συντηρητικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των σοσιαλδημοκρατικών (και όσων από-δαιμονοποιούν το κεφάλαιο!).

Το πελατειακό σύστημα και η διαφθορά νομιμοποιήθηκαν μέσω της «κοινωνίας του ρίσκου», που εισήγαγαν οι «εκσυγχρονιστές» του Κ. Σημίτη. Έκτοτε, ο διεφθαρμένος πολιτικός, ο παράνομος επιχειρηματίας αλλά και ο «βυσματούχος» πολίτης έγιναν οι «έξυπνοι» που αναλαμβάνουν «κινδύνους». Γι’ αυτό σήμερα η περίφημη κοινωνία των πολιτών όταν ακούει για σκάνδαλα, για χρηματισμούς πολιτικών, για «οφ σορ» εταιρείες, για μαφιόζικους εκβιασμούς και για δωροδοκίες δεν αγανακτεί, δεν εξεγείρεται. Έχει συνηθίσει (habitus). Όλα πλέον έχουν σχετικοποιηθεί. Δεν υπάρχει έγκλημα. Δεν υπάρχει διαφθορά. Το «μαύρο πολιτικό χρήμα» και οι πελατειακές σχέσεις των κομμάτων με τους «πάνω» (πρόσβαση στο δημόσιο χρήμα) όσο και οι πελατειακές σχέσεις με τους «κάτω»(θέση στο δημόσιο, μικροε-εξυπηρετήσεις), παρά τις κατά καιρούς δηλώσεις για εξάλειψή τους θεωρούνται πλέον βασικός συστατικός παρα-θεσμός του πολιτικού συστήματος. 

«…οι Έλληνες δεν αντιμετωπίζουν την διαφθορά μόνο ως πρόβλημα, αλλά ως κάτι με το οποίο πρέπει να ζουν αν θέλουν να εξυπηρετούνται, ως ένα αναπόσπαστο συστατικό του ελληνικού τρόπου ζωής…», έγραφε γνωστός αρθρογράφος (ΤΑ ΝΕΑ 4.5.2023). Γι’ αυτό η παράσταση νίκης (δια των δημοσκοπήσεων) παίζει σημαντικό ρόλο στη χειραγώγηση των ψηφοφόρων, καθώς αυτοί ψηφίζουν εκείνον που έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να εκλεγεί, έτσι ώστε να έχουν «πρόσβαση» στις «εξυπηρετήσεις».

Επιπλέον, η Δημοκρατία εκποιείται στο ψηφιακό Γιουσουρούμ όπως ένα φθηνό εμπόρευμα. Ψηφιακοί Φρανκενστάιν γαιομορφοποιούν τον κόσμο όπως θέλουν. «Η αλήθεια είναι βαρετή», λέει ένα στέλεχος μεγάλης πλατφόρμας του διαδικτύου, «έτσι διαμορφώθηκε το μοντέλο: παραπληροφόρηση-κέρδος». Τα fake news κερδίζουν. «Οι πλατφόρμες βοηθούν στην εξάπλωση χειριστικών θεωριών με συγκλονιστική επιτυχία…». Τελικά, «Η Δημοκρατία πουλιέται κι αγοράζεται από εκείνον που δίνει τα περισσότερα»!  

Θυμίζουμε τις συμφωνίες του Μαξίμου με μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες(Palantir). 

Είναι γνωστό επίσης ότι το Facebook έκανε τα λεγόμενα «πειράματα μετάδοσης μεγάλης κλίμακας», περνώντας στους χρήστες υποσυνείδητα μηνύματα με στόχο τη νίκη στις εκλογές. Ο επηρεασμός της συμπεριφοράς του χρήστη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να γίνει χωρίς αυτός να αντιληφθεί το παραμικρό.  

Με βάση τα παραπάνω η αποχή δεν είναι απολιτική. Αντίθετα, είναι ένα μεγάλο «όχι» στη μεταδημοκρατία, τη δημοκρατία ως προσομοίωση, την ολιγαρχία με δημοκρατική μάσκα, όπου βιομήχανοι, εταιρείες και πολιτικοί διαπραγματεύονται τα πακέτα των ψήφων, κι όπου η ψήφος χειραγωγείται ψηφιακά ή «πωλείται» για μια θέση στο δημόσιο, για μια μετάθεση, για μια μικρο-εξυπηρέτηση.

Οι πολίτες που απέχουν από την ψηφοφορία, αρνούνται την ακύρωση των κοινωνικών θεσμών και της ουσίας της δημοκρατίας, αρνούνται τον εμπαιγμό και την χρησιμοποίησή τους ως "δημοκρατικό άλλοθι". Θεωρούν ότι τα κόμματα είναι επιχειρήσεις οικογενειών και παραγόντων ή επαγγελματιών που αναπαράγουν την προσωπική τους εξουσία. Ότι γενικά το παιγνίδι είναι στημένο. Και γι’ αυτό αρνούνται να το νομιμοποιήσουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι εγκλωβίζονται στον ατομικό πυρήνα τους (υπάρχουν βέβαια και αρκετοί που ιδιωτεύουν), αρκετοί επιχειρούν να βρουν ή να διαμορφώσουν νέες πολιτικές δομές, νοηματοδοτώντας τες άλλοτε με ανθρωπιά και άλλοτε με μίσος. Οι πρώτοι είναι οι δημοκράτες ακτιβιστές της κοινωνικής αλληλεγγύης, της οικολογικής συνείδησης και της προστασίας του περιβάλλοντος, ενώ οι δεύτεροι είναι οι δήθεν αντισυστημικοί φασίστες, οι ομοφοβικοί, οι ξενοφοβικοί και οι ρατσιστές. Λέμε δήθεν αντισυστημικοί γιατί το σύστημα τους ενισχύει πολλαπλά μέσω θεσμών όπως η Εκκλησία, τα μίντια και ενίοτε η εκπαίδευση.

Γι’ αυτό στο δοκίμιο «Λίβελος από τον πλανήτη των πιθήκων», το οποίο αρχίζει με τους «βαρβάρους» του Κ. Καβάφη, ο Μανουέλ Μονταλμπάν διαπιστώνει ότι «οι καθρέφτες έσπασαν, τα είδωλα ξεθώριασαν» και καλεί τους κριτικούς διανοούμενους που πιστεύουν «στη συνεχή ποιοτική ανάπτυξη» του δημοκρατικού πνεύματος να συστήσουν μια «ένωση αμετανόητων» που θα ρωτούν τους πολιτικούς, τους μίσθαρνους κοινωνικούς διαμεσολαβητές, τους διανοούμενους-κατοικίδιους πιθήκους και τους συστημικούς γραφιάδες: «Τι το κάνατε το είδωλο της δημοκρατίας;».

*Το σκίτσο είναι του Κυρ