Ουμπέρτο Έκο: Η λογοτεχνία

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 20.01.24 ]

«Στο ‘Εκκρεμές του Φουκώ’... ήταν η εικόνα του Εκκρεμούς ... στο Παρίσι... Η δεύτερη εικόνα που με είχε εντυπωσιάσει ήταν η εικόνα του εαυτού μου να παίζει τρομπέτα σε μια κηδεία ανταρτών. Μια αληθινή ιστορία, την οποία ποτέ δεν σταμάτησα να αφηγούμαι. Όχι συχνά, αλλά πάντα σε ιδιαίτερα τρυφερές καταστάσεις, αργά το βράδυ, μπροστά στο τελευταίο ουίσκι στο μισοσκόταδο ενός φιλόξενου μπαρ, στη διάρκεια ενός περιπάτου στην όχθη γαλήνιων νερών, όταν ένιωθα ότι μια γυναίκα μπροστά μου η δίπλα μου, δεν περίμενε άλλο από μια ωραία αφήγηση για να πει ‘τι όμορφα’ και να με πιάσει από το χέρι».

Η Γυναίκα στον Ουμπέρτο Έκο λειτουργεί ως μαγική αρχή της ζωής και ως λογοτεχνικό κίνητρο.

Γι’ αυτό η λογοτεχνία δεν είναι παρά ένας τρόπος μεταβίβασης του συναισθήματος, αλλά και ένα παιγνίδι της γητειάς, που μπορεί να εκτρέψει κάποιον/α από την ταυτότητά του και να αλλάξει το νόημα της ζωής του, παρέχοντάς του νέα σημεία και νέες ελπίδες.   

Μία από τις πρωταρχικές λειτουργίες της λογοτεχνίας είναι «η μαθητεία στο Πεπρωμένο και στον θάνατο», καθώς « Οι ‘τελειωμένες’ ιστορίες μας διδάσκουν και να πεθαίνουμε».

Όποιος ισχυρίζεται ότι γράφει μόνο για τον εαυτό του είναι ανέντιμος, ψεύτης, ναρκισσιστής και «αποτρόπαια άθεος». Κανείς δεν γράφει μόνο για τον εαυτό του. Γράφουμε  για να πούμε κάτι σε κάποιον.

Ορισμένοι λογοτεχνικοί ήρωες έγιναν συλλογικά αληθείς, έγιναν πρότυπα καθώς επενδύθηκαν πάνω τους, μέσω της προβολής και της ταύτισης, τα πάθη μιας ολόκληρης κοινωνίας…